การประชุมสุดยอด NATO ที่ CHICAGO

คอลัมน์โลกปริทรรศน์

27 พฤษภาคม 2555

                เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคมที่ผ่านมา ได้มีการประชุมสุดยอด NATO ครั้งล่าสุดที่ CHICAGO ประเทศสหรัฐ NATO นับเป็นพันธมิตรทางทหารที่สำคัญที่สุดของโลก คอลัมน์โลกปริทรรศน์ในวันนี้ จะสรุปวิเคราะห์ ผลการประชุมดังกล่าวดังนี้

อัฟกานิสถาน

เรื่องที่น่าจะสำคัญที่สุดของการประชุมครั้งนี้ คือบทบาทของ NATO ในสงครามอัฟกานิสถาน ซึ่งก่อนน่าการประชุมประเทศสมาชิก NATO กำลังระส่ำระสาย หลายประเทศอยากจะถอนทหารออกจากอัฟกานิสถานโดยเร็วที่สุด แต่สหรัฐก็พยายามจะให้ถอนออกไปตามกำหนดการของสหรัฐคือ ภายในปี 2014

                สำหรับผลการประชุมสุดยอดที่ CHICAGO ในเอกสารปฏิญญาผลการประชุมเขียนไว้ว่า ที่ประชุมได้ตกลงกันในมาตรการที่จะทำให้อัฟกานิสถานมั่นคงและมีเสถียรภาพ และป้องกันไม่ให้อัฟกานิสถานกลายเป็นแหล่งซ่องสุมของผู้ก่อการร้าย อย่างไรก็ตาม ที่ประชุมได้ตกลงที่จะถ่ายโอนความรับผิดชอบจากกองกำลัง NATO ที่มีชื่อภาษาอังกฤษว่า International Security Assistance Force (ISAF) ไปให้กองกำลังของอัฟกานิสถานรับผิดชอบภายในปี 2014 โดยกองกำลัง NATO จะถอนออกจากอัฟกานิสถานภายในปี 2014

                คาบสมุทร Balkan

                อีกภูมิภาคที่ NATO ให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่งคือคาบสมุทร Balkan  NATO ให้ความสำคัญอย่างยิ่งต่อเสถียรภาพและความมั่นคงในภูมิภาค NATO สนับสนุนกองกำลัง KFOR ที่ปฏิบัติภารกิจอยู่ในKosovo และในอนาคต NATO จะแสวงหาโอกาสในการพัฒนาความสัมพันธ์กับกองกำลังของ Kosovo

                ตะวันออกกลางและอัฟริกา

                แนวโน้มที่ชัดเจนของ NATO คือ จะขยายบทบาททางทหารไปในภูมิภาคต่างๆทั่วโลก ซึ่งเรียกว่า Global NATO สำหรับในทวีปอัฟริกา NATO มีปฏิบัติการทางทหารในการต่อต้านโจรสลัดในแถบ Horn of Africa และโซมาเลีย นอกจากนี้ NATO ได้ร่วมมือกับสหภาพอัฟริกา หรือ African Union โดยเฉพาะการสนับสนุนกองกำลังของสหภาพอัฟริกาในโซมาเลีย และพัฒนาความสามารถในการรักษาสันติภาพของสหภาพอัฟริกา

                แต่สำหรับบทบาทที่โดดเด่นของ NATO ในภูมิภาคในช่วงปีที่แล้วคือ การทำสงครามโค่นล้มรัฐบาลกัดดาฟีของลิเบีย NATO ได้ปฏิบัติการทางทหารภายใต้ชื่อว่า Operation Unified Protector ซึ่งได้รับไฟเขียวจาก UN ที่ประชุมสุดยอดคราวนี้บอกว่า บทบาทของ NATO ในวิกฤตลิเบียถือเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญ และแสดงให้เห็นถึงความร่วมมือระหว่าง NATO กับองค์กรในภูมิภาค อาทิ สันนิบาตอาหรับ และ Gulf Cooperation Council

                สำหรับในกรณีวิกฤตการณ์ในซีเรียในขณะนี้นั้น NATO ได้ติดตามพัฒนาการของวิกฤติอย่างใกล้ชิด โดยประกาศสนับสนุนบทบาทของ UN และสันนิบาตอาหรับ รวมทั้งแผนการสันติภาพของโคฟี อันนัน แต่ NATO ยังไม่ได้ตัดสินใจที่จะปฏิบัติการทางทหารเพื่อโค่นล้มรัฐบาล Assad

                เทือกเขา Caucasus

                อีกภูมิภาคที่ NATO ให้ความสำคัญคือ แทบเทือกเขา Caucasus โดยบริเวณนี้มีความขัดแย้งกันหลายเรื่อง ที่เกี่ยวเนื่องกับประเทศ Armenia, Azerbaijan, Georgia และ Moldova  NATO สนับสนุนให้มีการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งอย่างสันติวิธี

                สมาชิกใหม่

                แผนการของ NATO ที่สำคัญในระยะยาวคือ แผนการขยายจำนวนสมาชิกออกไปเรื่อยๆ ให้ครอบคลุมทวีปยุโรปทั้งหมด (ยกเว้นรัสเซีย) ในปฏิญญาผลการประชุมที่ CHICAGO บอกว่า NATO เปิดประตูต้อนรับประเทศประชาธิปไตยที่อยู่ในยุโรปทุกประเทศ ประเทศที่กำลังอยู่ในข่ายที่จะมาเป็นสมาชิกใหม่ของ NATO มีดังนี้

• คาบสมุคร Balkan เป็นภูมิภาคที่ NATO กำลังจะดึงประเทศในภูมิภาคนี้มาเป็นสมาชิกใหม่ทั้งหมด ประเทศแรกที่อยู่ในข่ายคือ Macedonia ซึ่งที่ประชุมสุดยอดที่ Bucharest ในปี2008 ได้ตกลงที่จะเชิญ Macedonia มาเป็นสมาชิก NATO นอกจากนี้ ยังมี Montenegro ที่กำลังจะเป็นสมาชิกใหม่ รวมทั้ง Bosnia และ Serbiaด้วย
• Georgia ก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่ NATO ได้ตัดสินใจที่จะเชิญมาเป็นสมาชิกใหม่ตั้งแต่ปี 2008 แต่ได้สะดุดไปทั้งนี้เพราะรัสเซียแสดงความไม่พอใจ รัสเซียมองว่า NATO และตะวันตกกำลังมีแผนปิดล้อมรัสเซีย โดยพยายามดึงเอาประเทศที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียตมาเป็นสมาชิก NATO และการที่ NATO จะดึง Georgia มาเป็นสมาชิกก็อาจจะเป็นเหตุผลหนึ่งของการเกิดสงครามระหว่าง Georgia กับรัสซียในปี 2008 อย่างไรก็ตามในการประชุมสุดยอดที่ CHICAGO ในครั้งนี้  NATO ตอกย้ำข้อเสนอที่จะให้ Georgia เป็นสมาชิก พร้อมทั้งสนับสนุน บูรณภาพแห่งดินแดนและอำนาจอธิปไตยของ Georgia โดยได้แสดงความยินดีที่ Georgia ตัดสินใจไม่ใช้กำลังในการแก้ปัญหาความขัดแย้งกับรัสเซีย  NATO ได้เรียกร้องให้รัสเซียยุติการใช้กำลังต่อ Georgia และให้รัสเซียถอนการให้การรับรองเอกราชของ South Ossetia และ Abkhazia
• Ukraine ก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่ NATO เชิญเข้าร่วมเป็นสมาชิกใหม่ตั้งแต่ปี 2008 แต่รัสเซียได้แสดงความไม่พอใจเป็นอย่างมาก และจากสงคราม Russia-Georgia ก็น่าจะเป็นบทเรียนให้ประเทศที่คิดจะตีตัวออกห่างจากรัสเซียได้เห็นเป็นตัวอย่าง ซึ่งก็น่าจะทำให้ในระยะหลัง Ukraine ถอยห่างจาก NATO เพราะกลัวรัสเซีย อย่างไรก็ตาม ในการประชุมครั้งนี้ NATO ได้ตอกย้ำที่จะพัฒนาความร่วมมือกับ Ukraine ต่อไป

รัสเซีย

                สำหรับความสัมพันธ์ระหว่าง NATO กับรัสเซียก็มีปัญหามาโดยตลอด ทั้งนี้เพราะวาระซ่อนเร้นของ NATO คือยุทธศาสตร์ปิดล้อมรัสเซีย รัสเซียเองก็มองเช่นนั้นเหมือนกัน ทั้งสองฝ่ายจึงมีความหวาดระแวงกันสูง แม้ว่าจะได้มีการจัดตั้ง NATO-Russia Council ขึ้น แต่ก็ยังมีความขัดแย้งกันอยู่หลายเรื่อง โดยเฉพาะเรื่องการเชิญ Georgia และ Ukraine เป็นสมาชิก รวมทั้งแผนการจัดตั้งระบบป้องกันขีปนาวุธ ซึ่งรัสเซียมองว่าพุ่งเป้ามาที่รัสเซีย สำหรับในการประชุมสุดยอดครั้งนี้ NATO ได้แสดงความกังวลใจที่รัสเซียได้เพิ่มกำลังทางทหารมากขึ้น ในบริเวณพรมแดนที่ติดกับประเทศสมาชิก NATO นอกจากนี้ NATO ได้ขอให้รัสเซียแก้ไขปัญหาความขัดแย้งอย่างสันติวิธีกับ Georgia

                กล่าวโดยสรุป จากผลการประชุมสุดยอด NATO ล่าสุดที่ CHICAGO ในครั้งนี้ ชี้ให้เห็นว่า NATO ซึ่งเป็นพันธมิตรทางทหารของตะวันตก ยังคงมีแผนการที่จะขยายอิทธิพลทางทหารออกไปเรื่อยๆ NATO จึงจะยังคงเป็นกลไกสำคัญของตะวันตกในการครอบงำโลกทางทหารต่อไป